Οι καταβολές του φυτιώτικου υφαντού έχουν χαθεί. Εξελίχθηκε στο πέρασμα του χρόνου, έχοντας υποστεί τις αλλαγές που επέφερε η ιστορία του νησιού. Γεωμετρικά σχήματα, παρόμοια με τα μοτίβα που χρησιμοποιούνταν στα φυτιώτικα υφαντά, χρησιμοποιούνταν από αρχαίων χρόνων, όπως μπορεί να διαπιστωθεί από την κεραμική της Γεωμετρικής εποχής.
Η υφαντική αναπτύχθηκε ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής περιόδου και των δυναστειών των Ενετών και των Λουζινιανών. Εκείνη την εποχή, τα πολύτιμα μεταξωτά και μάλλινα υφάσματα της Κύπρου ήταν περιζήτητα για την υψηλή ποιότητά τους και εξάγονταν σε μεγάλες ποσότητες στην Ευρώπη.
Το φυτιώτικο είναι το πιο σημαντικό είδος κυπριακών υφαντών. Τα κύρια χαρακτηριστικά του είναι τα πολύχρωμα γεωμετρικά σχέδια ή πλουμιά, όπως ονομάζονται από τις υφάντριες, που γίνονται σε βαμβακερό ύφασμα σε φυσικό χρώμα.
Τα πλουμιά έχουν κυρίως έντονα χρώματα: μπλε, κόκκινο, πράσινο, πορτοκαλί και κίτρινο. Γίνονται κατά την ύφανση με τη χρήση χοντρών χρωματιστών κλωστών ή «φυτιλιών» τα οποία τοποθετούνται από την υφάντρια ανάμεσα στα νήματα του στημονιού.
|  Υφαντά Φύτης |
Η φυτιώτικη ύφανση χρησιμοποιείτο κυρίως για την κατασκευή ορθογώνιων πετσετών, κλινοσκεπασμάτων και τραπεζομάντηλων. Το επικρατέστερο σχήμα στο σχέδιο ήταν ο ρόμβος, ο οποίος τοποθετείτο παράλληλα των στενών πλευρών του υφάσματος. Τα σχέδια συνήθως είναι παρμένα από αντικείμενα της καθημερινής ζωής, όπως τα σχέδια «μαυρομματί», «παπούτσι του δασκάλου» και «καρτεθκιά». Αυτά τα πλατιά σχέδια χωρίζονται μεταξύ τους με παράλληλες σειρές από στενά σχέδια όπως «καμαρούα» και «ψαροκόκκαλο». Προς το κέντρο των υφαντών σχηματίζονται γραμμικά, ξεχωριστά σχέδια όπως «φοινιτζιές» και «κορούες». Στο κέντρο, ένας συμβολικός, πλούσια διακοσμημένος σταυρός συχνά καλύπτει όλη την κεντρική περιοχή του υφάσματος. Οι άκρες των υφαντών κοσμούνται με πολύχρωμα «φλοκκούθκια» ή με πρόσθετες δανδέλες φτιαγμένες με βελονάκι.
Το φυτιώτικο υφαντό κατασκευαζόταν κυρίως στο χωριό Φύτη, εξ ου και η ονομασία, και γειτονικά χωριά, καθώς και σε άλλες περιοχές της επαρχίας Πάφου. Χρησιμοποιείτο επίσης και στη χερσόνησο της Καρπασίας, όπου τοποθετείτο κατά μήκος της κάτω πλευράς του «βρατζιού» των γυναικών, χαρακτηριστικό της τοπικής παραδοσιακής φορεσιάς. Αυτά τα σχέδια, που ήταν πολύ πυκνά, λέγονταν «πεφκωτά» (σαν χαλί).
Σήμερα το φυτιώτικο υφαντό κατασκευάζεται σε μικρή κλίμακα στην επαρχία Πάφου, κυρίως στο χωριό προέλευσης του. Επίσης κατασκευάζεται από αριθμό γυναικών που έχουν εκπαιδευτεί από την Υπηρεσία Κυπριακής Χειροτεχνίας.
